Je zal misschien denken “dat is niks voor mij, ik heb helemaal geen groene vingers”. Toch is er niks zo leuk en smakelijk en goedkoop als groenten uit je eigen tuin. Ook als je geen tuin hebt kan je al een aardige oogst krijgen op je balkon of de vensterbank. Echt het proberen waard!
Wat moet ik wanneer planten of zaaien?
Om te beginnen een handige tip. Wanneer je zelf niet vertrouwd bent met wat je wanneer kan zaaien, is er een handige tool, de zaaikalender. Je krijgt een mooi en overzichtelijk geheel van wat je wanneer kan zaaien en oogsten. Maar ik geef je toch ook graag enkele tips.
Januari:
- Zaaien binnen:Radijzen, sla, wortelen, zomerprei
- Zaaien Serre: Erwten, peultjes en tuinbonen in potjes. Spinazie en veldsla.
- Buiten oogsten: Aardappelen, kervel, kolen, pastinaak, prei, schorseneren, selderij, snijbiet, veldsla en winterpostelein.
- Oogsten uit de serre: Kervel, peterselie, selderij, spinazie, veldsla en winterpostelein.
- Voorraad bewaarplaats: Aardappelen, bietjes, knoflook, knolselderij, koolraap, pompoen, rammenas, sjalot, ui, witlof en wortelen.
Februari
- Zaaien binnen: Artisjok, aubergine, bietjes, koolrabi, lente-ui, peterselie, prei, knolselderij, selderij, radijs en sla
- Zaaien Serre: Bieslook, broccoli, bloemkool, erwten, kolen, peultjes, radijs (in bakje), rozemarijn, rucola, spinazie, tuinbonen, ui, veldsla en wortelen.
- Zaaien buiten: Pastinaak, tuinbonen en zuring.
- Buiten oogsten: Aardappelen, kervel, oerprei, pastinaak, prei, schorseneren, selderij, snijbiet, veldsla, winterbroccoli en winterpostelein
- Buiten planten: Aardperen, sjalot en uien.
- Oogsten uit de serre: Kervel, peterselie, raapsteeltjes, rucola, spinazie, veldsla en winterpostelein.
- Voorraad bewaarplaats: Aardappelen, bietjes, knoflook, knolselderij, koolraap, pompoen, sjalot, ui, witlof en wortelen.
Maart:
- Zaaien binnen: Aardappelen laten voorkiemen, andijvie, artisjok, aubergine, knolselderij, selderij, koolrabi, munt, paprika, peper, peterselie, serre komkommer en tomaten.
- Zaaien Serre: Artisjok, aubergine, bietjes, bloemkool, broccoli, kardoen, selderij en knolselderij, kolen, prei, sla en uien.
- Zaaien buiten: Asperges, bieslook, bietjes, erwten, haverwortel, kervel, kolen, koriander, lavas, lente-ui, mosterdblad, pastinaak, raap, rucola, sla, snijbiet, spinazie, peultjes, tuinbonen, ui, wortelen en zuring.
- Buiten oogsten: Aardperen, broccoli, oerprei, pastinaak, peterselie, prei, roodlof, savooikooi, schorseneren, selderij, snijbiet, spinazie, veldsla en winterpostelein.
- Oogsten uit de serre: Bloemkool. Radijs, selderij, spinazie, veldsla en winterpostelein.
- Uit de bewaarplaats: Aardappelen, bietjes, knoflook, pompoen en uien.
- Planten in de serre: Yacon in potten
- Planten buiten: Aardbeien, aardperen, asperges, bloemkool, erwten, knoflook, mierikswortel, peterselie, prei, sjalot, sla en tuinbonen.
April:
- Binnen zaaien: Andijvie, aubergine, dille, komkommer, koolrabi, peterselie, pompoen, tomaat, venkel.
- Zaaien in de serre: Andijvie, artisjok, basilicum, bloemkool, boontjes, Chinese kool, courgette, selderij, knolselderij, komkommer, maïs, peterselie, sla, zomerpostelein.
- Buiten zaaien: Asperges, bietjes, broccoli, erwten, haverwortel, kervel, kolen, koolrabi, koriander, lavas, melde, mosterdblad, pastinaak, peultjes, prei, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, rozemarijn, rucola, salie, schorseneren, sla, snijbiet, spinazie, tijm, tuinbonen, ui, wortel, zuring.
- Buiten oogsten: Bieslook, bloemkool, kervel, melde, mosterdblad, oerprei, prei, raapsteeltjes, roodlof, rucola, selderij, sla, snijbiet, spinazie, veldsla, winterbroccoli.
- Oogsten uit de serre: Bloemkool, radijs, rucola, selderij, spinazie, veldsla.
- Uit de bewaarplaats: Aardappelen, knoflook, sjalot, ui, pompoen.
- Planten in de serre: Andijvie, bloemkool, paprika, peper, tomaat
- Buitenplanten: Aardappelen, aardbeien, aardperen, asperges, bietjes, bloemkool, broccoli, herfstprei, koolrabi, peterselie, rucola, selderij, sjalot, sla, tuinbonen, ui, zomerprei.
Mei:
- Zaaien in de serre: Andijvie, bloemkool, Chinese kool, courgette, komkommer, koolrabi, peterselie, pompoen, venkel.
- Buiten zaaien: Andijvie, artisjok, basilicum, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, courgette, dille, erwten, kardoen, kervel, koolraap, koolrabi, koriander, lente-ui, maïs, melde, mosterdblad, Nieuw-Zeelandse spinazie, pastinaak, peterselie,
- pronkbonen, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, rucola, schorseneer, selderij, sla, snijbiet, spinazie, ui, venkel, witloof, wortel, zomerpostelein, zuring.
- Buiten oogsten: Aardbeien, asperges, bietjes, bloemkool, erwten, kervel, knoflook, koolrabi, koriander, lente-ui, melde, oerprei, peultjes, prei, raap, raapsteeltjes, radijs, selderij, sla, snijbiet, spinazie, ui, wortel, zomerpostelein, zuring.
- Oogsten uit de serre: Radijs, wortelen, bloemkool.
- Planten in de serre: Andijvie, aubergine, komkommer, paprika, peper, struikboontjes, tomaat.
- Buitenplanten: Aardappelen, andijvie, artisjok, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, courgette, kardoen, selderij, knolselderij, komkommer, koolrabi, maïs, paprika, peper, peterselie, pompoen, prei, pronkbonen, selderij, sla, tomaat, venkel, yacon.
Juni:
- Zaaien in de serre: Chinese kool.
- Buiten zaaien: Andijvie, artisjok, basilicum, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, courgette, dille, groenlof, kervel, koolraap, koolrabi, koriander, lente-ui, melde, pastinaak, peterselie, pronkbonen, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, roodlof, selderij, sla, snijbiet, spinazie, venkel, wortel, zomerpostelein, zuring.
- Buiten oogsten: Jonge aardappelen, aardbeien, asperges, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, dille, erwten, kervel, knoflook, koolrabi, koriander, lente-ui, melde, mosterdblad, Nieuw-Zeelandse spinazie, oerprei, pastinaak, peterselie, prei, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, rucola, selderij, sjalot, sla, snijbiet, spinazie, tuinbonen, ui, venkel.
- Oogsten uit de serre: Andijvie, basilicum, boontjes, komkommer, tomaat.
- Planten in de serre: Aubergine, komkommer, paprika, peper.
- Buiten planten: Andijvie, artisjok, aubergine, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, courgette, kardoen, knolselderij, kolen, komkommer, koolrabi, maïs, paprika, peper, pompoen, prei, selderij, sla, tomaat.
Juli:
Buiten zaaien: Andijvie, bietjes, bloemkool, broccoli, Chinese kool, courgette, dille, groenlof, kervel, koriander, lente-ui, melde, pastinaak, peterselie, peterseliewortel, raap, raapsteeltjes, radijs, roodlof, struikboontjes, winterrammenas, sla, snijbiet, spinazie, snijselderij, veldsla, venkel, winterprei, winterpostelein, wortel, zuring.
Buiten oogsten: Aardappelen, aardbeien, andijvie, artisjok, basilicum, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, courgette, dille, erwten, kervel, knoflook, koolrabi, koriander, lente-ui, melde, mosterdblad, Nieuw-Zeelandse spinazie, pastikaak, peterselie, prei, raap, paapsteeltjes, radijs, rammenas, rucola, selderij, sjalot, sla, snijbiet, spinazie, tomaat, tuinbonen, ui, venkel, wortel, zomerpostelein, zuring.
- Oogsten uit de serre: Andijvie, aubergine, basilicum, komkommer, paprika, peper, tomaat.
- Buiten planten: Aardbeien, andijvie, artisjok, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, courgette, koolraap, sla, venkel, winterprei.
Augustus:
- Buiten zaaien: Broccoli, Chinese kool, dille, kervel, koriander, lente-ui, melde, mosterdblad, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, rucola, sla, snijbiet, spinazie, ui, veldsla, winterpostelein, zomerpostelein, zuring.
- Buiten oogsten: Aardappelen, aardbeien, andijvie, artisjok, aubergine, bietjes, bloemkool, boontjes, Chinese kool, courgette, dille, erwten, kervel, knoflook, kolen, komkommer, koolrabi, koriander, lente-ui, maïs, melde, mosterdblad, Nieuw-Zeelandse spinazie, oerprei, paprika, pastinaak, peper, peterselie, prei, pronkbonen, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, selderij, sjalot, sla, snijbiet, spinazie, tomaat, ui, venkel, wortel, zomerpostelein, zuring.
- Oogsten uit de serre: Basilicum, aubergine, komkommer, paprika, peper, tomaat.
- Planten in de serre: Koolrabi
- Buitenplanten: Aardbeien, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, groenlof, koolraap, koolrabi, oerprei, roodlof, sla, veldsla, winterprei.
September:
- Zaaien in de serre: Bloemkool, dille, kervel, koriander, spinazie.
- Buiten zaaien: Kervel, sla, veldsla, winterpostelein.
- Buiten oogsten: Aardappelen, aardbeien, andijvie, artisjok, aubergine, basilicum, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, courgette, dille, groenlof, kardoen, kolen, komkommer, koolrabi, lente-ui, maïs, melde, mosterdblad, Nieuw-Zeelandse spinazie, oerprei ( ondergrondse bollen) paprika, pastinaak, peper, peterselie, pompoen, prei, pronkbonen, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, roodlof, rucola, selderij, sjalot, sla, snijbiet, spinazie, tomaat, ui, venkel, wortel, zomerpostelein, zuring.
- Oogsten uit de serre: Aubergine, basilicum, komkommer, paprika, peper, tomaat.
- Uit de bewaarplaats: Knoflook, lente-ui, sjalot, uien.
- Planten in de serre: Jonge aardappelen, koolrabi, sla.
- Buiten planten: Bietjes, Chinese kool, oerprei, prei, sla.
Oktober:
- Zaaien in de serre: Bloemkool, dille, kervel, koriander, sla, spinazie.
- Buiten zaaien: Erwten, tuinbonen, veldsla.
- Buiten oogsten: Aardappelen, aardbeien, andijvie, artisjok, aubergine, bietjes, bloemkool, boontjes, broccoli, Chinese kool, courgette, dille, groenlof, haverwortel, kardoen, kervel, knolselderij, kolen, koolraap, koolrabi, koriander, lente-ui, melde, mosterdblad, Nieuw-Zeelandse spinazie, paprika, pastinaak, peper, peterselie, pompoen, prei, pronkbonen, raap, raapsteeltjes, radijs, rammenas, rucola, roodlof, schorseneren, selderij, sla, snijbiet, spinazie, ui, veldsla, venkel, winterpostelein, wortelen, zuring.
- Oogsten uit de serre: Aubergine, basilicum, bietjes, kervel, komkommer, paprika, peper, tomaat.
- Uit de bewaarplaats: Knoflook, sjalot, uien.
- Planten in de serre: Peterselie, selderij, sla.
- Buiten planten: Knoflook, sla
November:
- Zaaien in de serre:,Spinazie, wortelen.
- Buiten zaaien: Erwten, pastinaak, peultjes, tuinbonen.
- Buiten oogsten: Aardperen, andijvie, artisjok, bloemkool, broccoli, groenlof, haverwortel, kervel, knolselderij, kolen, koolraap, koolrabi, lente-ui, mosterdblad, Nieuwe-Zeelandse spinazie, pastinaak, peterselie, prei, raap, raapsteeltjes, rammenas, roodlof, rucola, schorseneren, selderij, sla, snijbiet, spinazie, veldsla, venkel, winterpostelein, wortel, zuring.
- Oogsten uit de serre: Chinese kool, kervel, koriander, peterselie, selderij, sla, spinazie.
- Uit de bewaarplaats eten: Aardappelen, bietjes, knoflook, knolselderij, kolen, koolrabi, pompoen, raap, rammenas, sjalot, ui, venkel, wortel, yacon.
- Planten in de serre: Bloemkool, peterselie, selderij, sla.
- Buiten planten: knoflook
December:
- Zaaien in de serre: Spinazie.
- Buiten oogsten: Aardperen, andijvie, kervel, kolen, koolraap, koriander, pastinaak, peterselie, prei, schorseneren, selderij, snijbiet, spinazie, spruiten, veldsla, wortelen, winterpostelein.
- Oogsten uit de serre: Jonge aardappelen, kervel, koriander, peterselie, selderij, sla, spinazie.
- Uit de bewaarplaats eten: Aardappelen, bietjes, knoflook, knolselderij, kolen, koolrabi, pompoen, raap, rammenas, sjalot, ui, venkel, witloof, yacon.
- Planten in de serre: Bloemkool
- Buiten planten: Knoflook.
Wat plant je in je moestuin?
Heb je een tuin ter beschikking en wil je deze voor een stukje (of helemaal) inrichten als moestuin, helemaal top. Niets geeft zoveel voldoening als lekker vers eten van eigen kweek op tafel te zetten, goed voor jezelf en ook voor je budget! Het vraagt wel wat tijd maar zowel de emotionele en fysieke voldoening die je terug krijgt is enorm.
Het ikan een heel leuke bezigheid zijn voor heel het gezin, inrichten, onderhouden, oogsten, samen klaarmaken en bewaren en dan nog gezellig opeten, een gezonde bezigheid die geen geld kost maar veel opbrengt!
Niet alle groenten kunnen op hetzelfde moment gezaaid of geplant worden. Niet iedereen heeft de mogelijkheid een serre te plaatsen of niet iedereen heeft plaats om zijn keuken vol te zetten met allerlei bakjes met zaadjes.
Wanneer je een tuin hebt en geen serre is er toch een mogelijkheid om sneller aan de slag te gaan. Hoe? Door het creëren van een microklimaat. Hoe doe je dat? Wanneer je groentebed klaar is, bedek je het met folie of vliesdoek, de grond en de lucht warmen hieronder sneller op en je creëert een bescherming tegen vrieskou en wind, het zaaien kan beginnen.
Sneller zaaien of planten is sneller oogsten! Zeker wanneer je ruimte beperkt is zal dat een voordeel zijn.
Wees selectief in wat je zaait of plant. Wat eet je veel, welke groenten staan regelmatig op de menu. Welke groente kan en wil je bewaren voor in de wintermaanden. Ga hiermee aan de slag en benut je ruimte optimaal. Wees voorzichtig met het planten en zaaien van groenten die dadelijk gegeten moeten worden (denk aan sla) zaai elke week 1 of 2 zaadjes (afhankelijk van wat je wekelijks verbruikt) anders creëer je overschotten (of tekorten) en dat zou spijtig zijn.
Aardappelen, kolen, uien en ja zelfs tomaten kan je op verschillende manieren bewaren of reeds klaarmaken dus laat je lekker gaan.
Je weet wat je wil planten, je hebt je plekje uitgekozen, dan kan je van start.
Hoe beginnen aan een moestuin?
We starten netjes dus de grond zo onkruid vrij als mogelijk maken is belangrijk, dus eerst onkruid weg schoffelen en dan pas zaaien.
Zaaien of planten en wanneer zaaien?
Vanaf de eerste zon de wereld verwarmt, willen de meeste mensen beginnen met zaaien, wel nog in een serre of op je vensterbank, maar … de start van het moestuin seizoen is gegeven.
Om te zaaien kan je ook duurzaam werken. Natuurlijk zijn er in de tuincentra prachtige potten, zaaibakken en andere toestanden te koop, maar even doeltreffend zijn eierdozen, yoghurtpotjes, melkkartons …
Bezin voor je begint. Begin je te vroeg met zaaien (op je vensterbank) zullen jouw plantjes snel te groot worden voor je duurzame-budget potjes. Je komt al snel in de verleiding om alles buiten te zetten en vergeet niet dat het tot in mei (ijsheiligen) ’s nachts nog kan vriezen, je tere kleine plantjes zijn hier tegen opgewassen.
Kijk op de zaaikalender online of bekijk hem hier in deze blog.
Op een balkon groenten kweken
Bloemen op je balkon of vensterbank zijn mooi. Maar een tuin vol groenten op je vensterbank of balkon is niet alleen mooi, leuk maar ook lekker en gezond.
Wil je klein starten, geen probleem, kies wat kruidige kruiden en misschien trostomaatjes en bouw tot je een echte moestuin met verschillende potten en kleurrijke planten met heerlijke groenten en vrucht hebt.
Hoe beginnen?
Je zal wat plaats moeten vrijmaken, misschien een extra tafeltje voorzien voor je raam. De muur van je terras of balkon kan ook een ideale plek zijn voor je moestuin. Vanaf de plaats er is kan je beginnen. Welke groenten, kruiden of vruchten vinden jullie lekker en dan beginnen maar.
Nog iets om over na te denken, ga je zelf zaaien of koop je plantgoed, zelf zaaien geeft een extra dimensie, van zo een klein zaadje komen tot een grote plant, dat is helemaal de max, maar plantjes gaan natuurlijk sneller en indien je plaats beperkt is, dan is deze optie misschien wel beter.
Wat zijn de stappen die je moet nemen wanneer je kiest om plantjes zelf te zaaien.
Je hebt Zaaibakken of een duurzaam alternatief nodig, die vragen natuurlijk ook wat plaats.
Het kiemen kan alleen gebeuren onder stabiele omstandigheden, temperatuur, licht en vochtigheid zijn belangrijke elementen.
Dagelijks je kiempjes even bekijken, gaat alles goed, zie je al wat gebeuren.
Het duurt lang voor het mooi oogt en voor je kan oogsten.
Je zaaigoed vraagt soms wel een nieuw bedje, verspenen wordt dat genoemd. Wordt de pot te klein, zet dan je plantje in een grotere pot, soms zal je dit klusje wel 2 keer moeten uitvoeren.
Welk materiaal heb je nodig?
Zaaibakken kan je kopen, ze hebben wel een prijskaartje maar je kan ze natuurlijk jaren gebruiken, maar toch zijn er goedkopere oplossingen. Denk aan een plastiek bak (wel met gaatjes aan de onderzijde, eventueel zelf inbrengen) en span er een plastiek over of misschien heb jij of een van je vrienden wel een stuk glas of harde plastiek dat je kan gebruiken om de bak aan de bovenzijde af te sluiten.
Natuurlijk kan je niet zaaien zonder potgrond.
Als je werkt met kleine zaadjes, is een zaaidoosje misschien geen overbodige luxe.
Ikzelf doe dit echter nooit, ik verspeen de plantjes sneller in kleine potjes, voor mij is het werk in de moestuin ontspanning en geen inspanning.
Een houten latje of stokje is handig om mooie evenwijdige gootjes te maken in je zaaibak.
Heb je niet veel plaats, laat dan de grote zaaibak achterwegen en gebruik kleine potjes kan.
Een gieter heb je wel nodig, maar in het beginstadium is een plantenspuit zeker ook leuk om mee te werken zo heb je minder kans dat je de kleine plantjes, die net hun kopje boven de grond uitsteken niet beschadigd.
Potten of bakken kan je best klaar hebben staan voor het grote moment, verspenen van je planten. Het beste moment om te verspenen is wanneer je plantje, naast de kiemblaadjes 1 paar gewone blaadjes heeft, reken hiervoor ongeveer één maand.
Wanneer je niet beschikt over veel ruimte of je start net met een moestuin, is het kopen van plantjes misschien wel een aanrader, en dan kan je dadelijk beginnen in je potten en bakken.
De verzorging
Je plantjes op je balkon hebben aandacht nodig, net zoals in een moestuin, vooral als het om water geven gaat. Geef liefst water aan de voet en als je de tijd hebt in de ochtend voor de zon opkomt of ’s avonds als de zon niet fel meer schijnt.
Wanneer het een warme dag is geweest, is het aan te raden je planten extra te begieten met een broes of te besproeien met een platen spuit. Dit frist de bladeren op en spoelt het stof van de bladeren. Wees wel voorzichtig vanaf het moment dat ze vruchten dragen.
Wanneer verspenen? Je plantje zou best naast de kiemblaadjes 1 paar gewone blaadjes hebben. Hiervoor zal het planten ongeveer een maand nodig hebben.
De worteltjes van het jonge plantje zijn nog zeer broos, wees voorzichtig. Ik raad aan om de eerste keer dat je verspeent een klein zaaibakje te gebruiken en de grond niet aan te drukken. Pas op dat je de worteltjes niet samendrukt en geef het plantje voeding.
Na ongeveer een maand (tijd is afhankelijk van verschillende factoren) kan het plantje in zijn definitieve pot. Zorg voor goede potgrond, begiet na het verplanten en maak gebruik van meststoffen.
Onderhoud en oogsten
Op gepaste tijden en met verstand water geven is een ding maar je plantjes beschermen tegen dieren die met je oogst aan de haal gaan, is een tweede ding. Ja, zelfs op je balkon zijn “roofdieren” aanwezig.
Je kolen zijn een ideale plek voor vlinders, ze leggen hun eitjes tussen de bladeren en de larven eten al je kolen op. Er bestaan natuurlijke producten die door hun geur deze mooie diertjes afschrikken en wat jouw planten niet aantrekkelijk maken als broedplaats.
Ook vogels lusten wel een blaadje van jouw oogst. Wanneer het over een blaadje gaat, geen probleem maar als een vogel de voorraadkast heeft gevonden, zullen ze snel met heel de familie komen peuzelen van jouw planten. Een netje spannen biedt hier een oplossing.
Als kroon op je werk kan je de rijpe vruchten oogsten. Heb je veel opbrengst dan kan je alles inmaken, invriezen, drogen of andere bewaarmethodes gebruiken om je oogst te bewaren voor latere datum. Laat geen oogst verloren gaan, in de wintermaanden is het zeer prettig dat jij en je gezin nog kan nagenieten van deze lekkere, gezonde en zomerse traktatie.
Na het oogsten komt het eten en bewaren van groeten. Je kan hier tips lezen over hoe je al dit lekkers goed kan bewaren.
Veel plezier en smakelijk.
